X / R. Kuipers, W. van Zoeren en de hoofdredacteur van De Stentor

Conclusie van de Raad voor de Journalistiek
inzake de klacht van

X 

tegen

R. Kuipers, W. van Zoeren en de hoofdredacteur van De Stentor

Mevrouw X (klaagster) heeft op 12 maart 2025 een klacht ingediend tegen de heren R. Kuipers, journalist, en W. van Zoeren, redactiechef, en de hoofdredacteur van De Stentor (hierna gezamenlijk ook: De Stentor). Bij de beoordeling van de klacht is verder correspondentie van partijen betrokken van 17, 19 en 20 maart 2025, 16 april 2025 en 9 mei 2025.

De klacht is behandeld op de zitting van de Raad van 23 mei 2025. Klaagster is daar verschenen. Namens De Stentor waren de heer Kuipers, mevrouw S. Cools, hoofdredacteur en mevrouw S. Boots, senior jurist DPG Media, aanwezig. Klaagster heeft haar standpunt toegelicht aan de hand van een notitie.

DE FEITEN

Op 11 maart 2025 heeft De Stentor een artikel van de hand van Kuipers gepubliceerd met de kop “Wéér staan buren voor de rechter om kippenbedrijf: ‘Dit is te bizar voor woorden’”.
De intro van het artikel luidde aanvankelijk:
“Zij stelt dat het kippenbedrijf naast haar huis illegaal opereert, hij beweert dat er aan zijn pluimveehouderij niets mankeert. De bonje tussen [X] en Helmus Torsius sleept al twee jaar voort en is nog lang niet ten einde. De rechtbank was dinsdagochtend het toneel van de zoveelste botsing tussen de twee partijen.”

Op 12 maart 2025 heeft De Stentor het artikel geanonimiseerd. De intro luidt sindsdien:
“Zij stelt dat het kippenbedrijf naast haar huis illegaal opereert, hij beweert dat er aan zijn pluimveehouderij niets mankeert. De bonje tussen de pluimveehouder en een omwonende in Putten sleept al twee jaar voort en is nog lang niet ten einde. De rechtbank was dinsdagochtend het toneel van de zoveelste botsing tussen de twee partijen.”

Het artikel, in geanonimiseerde vorm, bevat onder meer de volgende passages:
“Als de pluimveehouderij aan de Poolseweg in 2022 nieuwe buren krijgt, wordt al vrij snel duidelijk dat een gemoedelijke relatie tussen de twee niet in het verschiet ligt.”
en:
“De vrouw begint tal van procedures om het kippenbedrijf naast haar huis stil te leggen. Want, zo betoogt ze: “Er is sprake van een illegale situatie.”
Ze stelt dat de natuurvergunning van het bedrijf niet overeenstemt met de huidige bedrijfsvoering. Ook betoogt ze dat de uitstoot van de kippenboer leidt tot gezondheidsklachten bij haar dochter en het omliggende Natura 2000-gebied beschadigt.”
en:
“De pluimveehouder schudt opzichtig zijn hoofd na het relaas van de buurvrouw. “Wat moet ik hier nou over zeggen? De hoeveelste zaak is dit nu? Nummer 7 of nummer 8? Ik ben de tel kwijt. Ik kon er eerst nog boos om worden, maar dat heb ik allang niet meer.”
De kippenboer stelt dat hij het huishoudboekje van zijn bedrijf op orde heeft, inclusief de actualisatie van vergunningen. Ook de gemeente Putten en de provincie Gelderland zien geen reden om in te grijpen bij de pluimveehouder en wijzen daarom handhavingsverzoeken af. De buurvrouw heeft inmiddels bezwaar aangetekend tegen die afwijzing, maar in afwachting van de bezwaarprocedure heeft zij de rechter om een voorlopige voorziening gevraagd. Ze hoopt daarmee een uitspraak te krijgen die de bedrijfsactiviteiten van de pluimveehouderij alsnog stillegt.”
en:
“De kippenboer kan zich op zijn beurt absoluut niet vinden in de stellingen van de buurvrouw: “Het is allemaal onzin wat er wordt verkondigd. We voldoen aan alle regelgeving en hebben de vergunningen op orde. Dit is te bizar voor woorden.””.

Bij het artikel was oorspronkelijk een foto geplaatst van de woning van klaagster met op de achtergrond schuren van de pluimveehouder. Op 12 maart 2025 is die foto vervangen door een foto van een schuur met op de achtergrond de woning van klaagster.

DE STANDPUNTEN VAN PARTIJEN

Klaagster stelt – kort samengevat – het volgende. In het artikel is ten onrechte gesuggereerd dat zij ruzie heeft met haar buren en dat zij bezwaren heeft tegen de agrarische sector in het algemeen. Zij heeft een specifiek bestuursrechtelijk geschil met de provincie Gelderland over de handhaving van wet- en regelgeving wegens de uitstoot van het bedrijf van de genoemde pluimveehouder. De pluimveehouder woont niet naast haar en het is niet duidelijk of hij formeel verantwoordelijk is voor de stalling van zijn pluimvee in een aantal schuren op het erf van zijn broer (de buurman van klaagster en vergunninghouder). Bij de rechtbank heeft de pluimveehouder zich voorgedaan als zijn broer en hierover heeft de rechtbank inmiddels vragen gesteld. Klaagster heeft noch met haar echte buren noch met de pluimveehouder een persoonlijk conflict. Het gaat haar erom dat de pluimveehouderij zich aan de vergunningen houdt. De uitkomst van het geschil met de provincie staat geenszins vast. In een eerdere handhavingsprocedure is bevestigd dat er geen vergunning was voor de mestdrooginstallatie en er lopen nog procedures over de alsnog verleende natuurvergunning en het nieuwe handhavingsverzoek. Er is weliswaar sprake van verschillende – deels elkaar opvolgende – procedures, maar die hebben betrekking op dezelfde kwestie. De framing van die kwestie als onderdeel van de brede en beladen maatschappelijke discussie over de rol van de boeren in Nederland strookt niet met de werkelijke aard van het geschil en dat wat op de rechtszitting aan de orde is geweest. Bovendien is naderhand de pluimveehouder geïnterviewd. De publicatie betreft dan ook geen juiste, feitelijke weergave van de hoorzitting, terwijl bij haar geen wederhoor is toegepast, aldus klaagster.
Zij meent verder dat haar privacy is geschonden. Zonder haar toestemming is gepubliceerd over de rechtszaak, terwijl in het artikel haar naam en adres zijn vermeld en daarbij een foto van haar woning is geplaatst. Volgens klaagster is hiermee aangezet tot haat. Zij benadrukt op de zitting dat discussies over kwesties als de onderhavige in de huidige tijd hoog (kunnen) oplopen. Onder het artikel zijn ook daadwerkelijk haatdragende reacties geplaatst en zij ondervindt sinds de publicatie feitelijke overlast.

De Stentor stelt daar – eveneens samengevat – het volgende tegenover. Klaagster heeft de openbaarheid gezocht door verschillende juridische procedures te starten. Zij is een van de procespartijen en haar naam is daarmee een essentieel onderdeel van de berichtgeving, ook vanwege transparantie naar de lezers toe en om te voorkomen dat andere omwonenden ten onrechte op de kwestie worden aangesproken. De foto is gemaakt op de openbare weg en de plaatsing was journalistiek relevant, omdat het de ligging van de woning van klaagster ten opzichte van het pluimveebedrijf liet zien. De omgeving was niet herleidbaar voor het grote publiek. Er was daarom geen sprake van ontoelaatbare privacyschending. Niettemin is De Stentor klaagster onverplicht tegemoetgekomen door haar persoonlijke gegevens en de foto te verwijderen. Verder is bij Google een verzoek ingediend om het artikel te verwijderen en is in het systeem ingesteld dat het artikel in de toekomst niet meer via Google kan worden gevonden.
Volgens De Stentor is sprake van berichtgeving van feitelijke aard, waarbij geen wederhoor is vereist. Bovendien blijkt uit het artikel wat het standpunt van klaagster is. Omdat de pluimveehouder op de hoorzitting niet aan het woord is geweest, heeft Kuipers hem naderhand gevraagd waarom hij aanwezig was. De pluimveehouder is dus niet geïnterviewd, maar heeft alleen een aanvullende vraag beantwoord. Die informatie was nodig om de lezer in staat te stellen het geschil te begrijpen. Van feitelijke onjuistheden is niet gebleken. Met de term ‘buren’ kan ook worden geduid op in de buurt gevestigde bedrijven en de termen ‘bonje’ en ‘botsing’ zijn toelaatbaar omdat klaagster en de pluimveehouder in verschillende procedures tegenover elkaar staan. De termen zijn bovendien in lijn met de afstandelijkheid en lichaamstaal van de pluimveehouder en klaagster op de hoorzitting. Tot slot is een aanstootgevende reactie, waarin werd opgeroepen om als gemeenschap tegen klaagster op te staan en voor haar deur duidelijk te maken dat zij niet gewenst is, zo spoedig mogelijk verwijderd.
De Stentor meent dat zij journalistiek zorgvuldig heeft gehandeld.

BEOORDELING VAN DE KLACHT

In de publicatie gaat het over een bestuursrechtelijke procedure tussen klaagster en de provincie Gelderland, waarbij klaagster wenst dat de provincie handhavend optreedt tegen de pluimveehouderij naast haar woning.

In het algemeen bestaat geen bezwaar tegen vermelding van de namen van de betrokken partijen in verslagen van openbare zittingen in een bestuursrechtelijke procedure. Dat neemt niet weg dat het belang van een partij om zoveel mogelijk onherkenbaar te blijven zo zwaar kan wegen dat van het vermelden van de (volledige) naam moet worden afgezien.

Verder hoeft een journalist bij berichtgeving van feitelijke aard, zoals verslagen van openbare rechtszittingen, geen wederhoor toe te passen.

In dit geval is echter geen sprake van berichtgeving van louter feitelijke aard, terwijl klaagster wordt gediskwalificeerd in een – in ieder geval in de regio – gevoelige kwestie. Dit brengt ook mee dat een zwaarwegend belang van klaagster in de weg stond aan de vermelding van haar naam. De Raad licht dit toe als volgt.

In het artikel is tevens de visie van de pluimveehouder opgenomen, die kennelijk op de hoorzitting niet tot nauwelijks aan het woord is gekomen maar na afloop met Kuipers heeft gesproken. Het tijdens de hoorzitting naar voren gebrachte standpunt van klaagster dat in het artikel is verwerkt, kan dan ook geen betrekking hebben op de uitlatingen van de pluimveehouder. Dit is voor de lezer echter niet duidelijk.
Daarbij komt dat de opgenomen reactie van de pluimveehouder bijdraagt aan het onjuiste beeld dat sprake is van een persoonlijk conflict en de indruk versterkt dat klaagster een lastige buurvrouw is die pas net in de regio woont en nu al – volgens diverse betrokken personen en instanties zonder goede redenen – de bedrijfsvoering van een pluimveehouder wil stopzetten en daartoe herhaaldelijk procedeert met een beroep op natuurwetgeving.
Klaagster wordt hierdoor gediskwalificeerd, temeer omdat de moeilijkheden die boeren ondervinden door (procedures over) natuurwetgeving een maatschappelijk gevoelig onderwerp behelzen, in het bijzonder in de betreffende regio. Onder deze omstandigheden had De Stentor, om eventuele feitelijke onjuistheden en een te eenzijdig beeld te voorkomen, wederhoor bij klaagster moeten toepassen.

Ook heeft De Stentor geen goede afweging gemaakt tussen het privacybelang van klaagster en het maatschappelijk belang van de publicatie. De Raad onderkent dat het in berichtgeving als de onderhavige, met name voor een regionaal medium, journalistiek relevant is om meer gedetailleerd verslag te doen en onder meer de namen van de betrokken personen te vermelden alsmede een foto te plaatsen van de betreffende locatie. Daardoor kan ook, zoals De Stentor heeft aangevoerd, worden voorkomen dat andere omwonenden onterecht op de publicatie worden aangesproken. Gezien de gevoeligheid van het onderwerp weegt dit echter in dit geval niet op tegen het belang van klaagster, temeer omdat de diverse procedures van klaagster nog geen definitieve uitkomsten hebben. Het weglaten van de naam van klaagster en de foto waarop haar woning prominent in beeld is, doet bovendien geen afbreuk aan de nieuwswaarde van de berichtgeving. De privacy van klaagster is dan ook verder aangetast dan in het kader van de berichtgeving noodzakelijk was en deze inbreuk staat in dit geval niet in redelijke verhouding tot het maatschappelijk belang van de publicatie.

Het siert De Stentor dat zij kort na de publicatie het artikel heeft geanonimiseerd en een aanstootgevende reactie heeft verwijderd. Gelet op wat hiervoor is overwogen over het gebrek aan wederhoor, heeft dit de nadelen voor klaagster onvoldoende kunnen wegnemen en is de klachtafhandeling dus niet toereikend geweest.

Het voorgaande leidt ertoe dat de klacht gegrond is.

Relevante punten uit de Leidraad: A., B.3, C., C.1 en D.
Relevante eerdere conclusies van de Raad/ (onder meer): RvdJ 2023/22, RvdJ 2023/21, RvdJ 2017/28, RvdJ 2017/11, RvdJ 2014/49 en RvdJ 2009/24

CONCLUSIE

De klacht is gegrond.

De Raad doet de aanbeveling aan De Stentor om deze conclusie integraal of in samenvatting te publiceren.

Zo vastgesteld door de Raad op 11 augustus 2025 door mr. M.V. Ulrici, voorzitter, drs. R. Duiven, M.J.P.H. Josten, dr. J. Luttikhold en M. Thie, leden, in tegenwoordigheid van mr. D.C. Koene, secretaris, en mr. G.A. van de Sluis, plaatsvervangend secretaris.

Publicatie in De Stentor d.d. 3 september 2025