X / W.J. Schampers en de hoofdredacteur van het Valkenswaards Weekblad

Conclusie van de Raad voor de Journalistiek
inzake de klacht van

X

tegen

W.J. Schampers en de hoofdredacteur van het Valkenswaards Weekblad

De heer X te […] (klager) heeft op 17 mei 2021 een klacht ingediend tegen de heer W.J. Schampers en de hoofdredacteur van het Valkenswaards Weekblad (hierna tezamen: het Valkenswaards Weekblad). Bij de beoordeling van de klacht is verder correspondentie betrokken van klager en de heer W. Hüskens van 25 mei 2021 en van 9, 11, 28 en 30 juni 2021.

De klacht is behandeld op de zitting van de Raad van 9 juli 2021. Partijen zijn daar niet verschenen.

DE FEITEN

Op 5 en 6 mei 2021 is in de papieren editie respectievelijk op de website van het Valkenswaards Weekblad een artikel van de hand van Schampers verschenen met de kop “Facebookpagina weer terug naar de basis”. De intro van het artikel luidt:
“Nauwelijks twee weken nadat de Facebookpagina ‘Valkenswaard zoals het was’ groot in het nieuws kwam vanwege de actie rondom dementie en de gift van zogeheten ‘knuffeldieren’ aan Stichting Valkenhof, ontstond er een breuk tussen beheerder Peter van den Boogaard en oprichter [X]. Een aantal publicaties op de pagina schoten Peter in het verkeerde keelgat. Een bericht over donorregistraties was de druppel. “Ik was die fratsen zat en heb me teruggetrokken.””

Het artikel bevat verder onder meer de volgende passages:
“Mede door de tomeloze inzet van Peter groeide het ledenaantal van ‘Valkenswaard zoals het was’ in een paar weken van een paar honderd naar zo’n zevenduizend. Daar is nu een einde aan gekomen. Inmiddels gaan steeds meer mensen ‘over’ naar de nieuwe pagina ‘Valkenswaard van Toen’, die Peter zelf heeft opgestart. “We hebben op één dag achthonderd leden kunnen registreren”, glundert Peter, die bij zijn voormalige partner heeft bedwongen dat ook alle bijdragen van Centrum Radio & TV van de pagina ‘Valkenswaard zoals het was’ zijn gehaald. “Ik vind het heel vervelend, maar had geen zin om nog verder met hem in discussie te gaan. Wilde het zuiver houden.”
En met name dit laatste was volgens Peter niet meer het geval. “We wilden een echte Valkenswaardse pagina over vroeger. Verder geen discussies of zaken die buiten die focus vallen. Niet dat ik dit vervelend vind, maar hier is deze pagina niet voor. Dan schieten we ons doel voorbij. In eerste instantie was de oprichter het hier volledig mee eens, maar vervolgens houdt hij zichzelf niet aan die regels. Daar kwamen nogal wat negatieve reacties op.” Peter wil niet ingaan op wat voor berichten [X] plaatste, maar het ging onder meer om een reactie op donorregistraties. ‘Heeft u uw ledematen ook gedoneerd?’ vroeg [X]. Een smakeloos bericht, waarmee hij ook nog eens de privacy schendt.”

In een door klager overgelegd Facebookbericht van Schampers staat onder meer het volgende:
“Hallo. Heeft iemand toevallig screenshots van gemaakt van het, inmiddels beruchte, bericht van de oprichter van ‘Valkenswaard zoals het was’? Het ging over orgaandonatie? Hij is boos dat ik in het Valkenwaards Weekblad heb geschreven dat hij het had over ‘ledematen beschikbaar stellen’. Had ik begrepen van Peter van den Boogaard van Centrum Radio & TV Valkenswaard. Die heeft mij dit ook achteraf nogmaals bevestigd.”

Nadat klager op 11 mei 2021 zijn bezwaren tegen het artikel aan de hoofdredacteur had kenbaar gemaakt, heeft de hoofdredacteur op 12 mei 2021 aan klager bericht dat het artikel (vooralsnog) is verwijderd van Facebook en gedeactiveerd op de website. Ook heeft zij die dag aan klager het aanbod gedaan om in een aankomende editie in een persoonlijke reactie zijn versie van het verhaal te geven en onjuistheden te ontkrachten.
Klager heeft in reactie daarop laten weten dat hij van die mogelijkheid geen gebruik wil maken, maar een rectificatie wenst.

Op 9 juni 2021 heeft Hüskens als reactie op de klacht aangeboden een rectificatie te plaatsen. Klager heeft dat aanbod onder voorwaarden aangenomen en heeft in zijn reactie tevens laten weten dat hij zijn klacht wenst te handhaven.

Op 30 juni 2021 is in het Valkenswaards Weekblad onder de kop “Rectificatie – Facebookpagina weer terug naar de basis” het volgende bericht geplaatst:
“In de editie van woensdag 5 mei van het Valkenswaards weekblad is een artikel van W.J. Schampers geplaatst met de kop “Facebookpagina weer terug naar de basis”. In dit artikel werd de oprichter [X] naar zijn mening onheus bejegend, mede ingegeven door uitspraken van dhr. v.d. Bogaard. De aantijging in het artikel aan het adres van [X] is volgens hem tendentieus en zonder wederhoor vooraf gepubliceerd. Wij als redactie vinden dat goede journalistiek waarheidsgetrouw en nauwgezet behoort te zijn. Daarom bieden wij als redactie onze excuses hiervoor aan. Inmiddels heeft dhr. [X] aangifte gedaan bij de raad voor de journalistiek. In de media kunt u t.z.t de uitspraak van de raad voor journalistiek teruglezen.”

DE STANDPUNTEN VAN PARTIJEN

Klager stelt, kort samengevat, het volgende. Het artikel is tendentieus en daarmee zijn doelbewust zijn goede naam en die van zijn Facebookgroep geschaad. Bovendien bevat het artikel onjuiste informatie, terwijl bewijsmateriaal voor lasterlijke uitspraken ontbreekt. Daarbij doelt klager in het bijzonder op de bewering dat hij op Facebook zou hebben gevraagd ‘Heeft u uw ledematen ook gedoneerd?’. Dat citaat is echter niet van hem afkomstig.
Verder stelt klager dat de journalist niet onpartijdig is, omdat hij een vriend zou zijn van de persoon die in het artikel veelvuldig aan het woord komt en lasterlijke uitspraken doet. Ook is ten onrechte geen mogelijkheid geboden voor wederhoor.
Klager meent dat een rectificatie op zijn plaats is, waarin staat dat het artikel niet waarheidsgetrouw is en journalistiek onzorgvuldig is opgesteld. Met de geplaatste tekst is hij het niet eens, omdat de gebeurtenissen zijn weergegeven als zijn mening, terwijl het op zichzelf staande feiten zijn. Ten slotte merkt hij op dat alleen de redactie en niet de journalist zijn excuses heeft aangeboden.

Het Valkenswaards Weekblad heeft, als reactie op de klacht, aangeboden een rectificatie te plaatsen en heeft vervolgens de gepubliceerde tekst aan de Raad gestuurd.

BEOORDELING VAN DE KLACHT

Het artikel gaat over (de aanleiding voor het opzetten van) de nieuwe Facebookgroep, waarbij vooral de oprichter van die groep, tevens voormalig beheerder van de Facebookgroep van klager, aan het woord is gelaten. Daarbij is ook aandacht besteed aan het conflict tussen klager en de voormalig beheerder, die zich negatief uitlaat over klager en beweert dat klager in een smakeloos bericht zou hebben gevraagd ‘Heeft u uw ledematen ook gedoneerd?’.

Beschuldigingen mogen alleen worden gepubliceerd wanneer onderzocht is of hiervoor een deugdelijke grondslag bestaat, zeker wanneer die beschuldigingen werden geuit door personen die in conflict verkeren met de beschuldigde of die anderszins belanghebbende zijn. Daarnaast dient wederhoor te worden toegepast bij personen die door een publicatie worden gediskwalificeerd. Dit kan (een indruk van) eenzijdige en tendentieuze berichtgeving voorkomen.

Klager wordt door de uitlating van de voormalig beheerder gediskwalificeerd. Niet is gebleken dat het Valkenswaards Weekblad heeft onderzocht of de uitlating, afkomstig van een persoon die in conflict staat met klager, een deugdelijke grondslag heeft. Uit het onder ‘De Feiten’ geciteerde Facebookbericht van Schampers zou juist kunnen worden afgeleid dat hij het betreffende bericht van klager nooit zelf heeft gezien.
Bovendien had wederhoor toegepast moeten worden. Daarmee had klager zijn visie op de gebeurtenissen kunnen geven en had een aantal (vermeende) feitelijke onjuistheden wellicht voorkomen kunnen worden. Dit is ten onrechte nagelaten.
Met de plaatsing van het artikel heeft het Valkenswaards Weekblad dan ook journalistiek onzorgvuldig gehandeld.

De vraag is of dit voldoende is hersteld met de vervolgpublicatie van 30 juni 2021. De Raad vindt dat dit niet het geval is. Uit de rectificatie blijkt niet ondubbelzinnig dat, en waarom, het artikel onjuist was. In het bericht is vooral de mening van klager over de inhoud van het artikel en de werkwijze van de redactie weergegeven. De publicatie geeft er onvoldoende blijk van dat het Valkenswaards Weekblad verantwoordelijkheid heeft genomen voor het eigen handelen. Ook op dit punt is zijn handelwijze onzorgvuldig.
Ten overvloede merkt de Raad in dit verband op dat de hoofdredactie de eindverantwoordelijke is, hetgeen niet meebrengt dat individuele journalisten in voorkomend geval gehouden zijn excuses aan te bieden.

Overigens siert het de hoofdredacteur dat zij het artikel van Facebook heeft verwijderd en op de website heeft gedeactiveerd.

Relevante punten uit de Leidraad: A., B.3, C. en D.
Relevante eerdere conclusies: RvdJ 2021/24 en RvdJ 2021/19

CONCLUSIE

W.J. Schampers en het Valkenswaards Weekblad hebben journalistiek onzorgvuldig gehandeld.

De Raad verzoekt het Valkenswaards Weekblad om deze conclusie integraal of in samenvatting te publiceren.

Zo vastgesteld door de Raad op 20 september 2021 door mw. mr. J.W. Bockwinkel, voorzitter, L.A.M.M. Donders, mw. M. ten Katen, mw. L.M. van de Langenberg MSc en A. Olgun, leden, in tegenwoordigheid van mw. mr. D.C. Koene, secretaris, en mr. G.A. van de Sluis, plaatsvervangend secretaris.

Publicatie in het Valkenswaards Weekblad d.d. 13 oktober 2021