Een nieuw rapport van de Raad voor de Journalistiek introduceert het TRACK-model (Transparency, Representation, Awareness, Commitment en Knowledge) met criteria voor een effectief systeem van mediaraden. Het rapport is opgesteld door Daphne Koene, secretaris van de Raad. Het pleit voor investeringen in deze gebieden om de relevantie, autoriteit en impact van mediaraden in EU-lidstaten te vergroten.
Het TRACK-model is ontwikkeld op basis van input van 144 experts en belanghebbenden uit 18 Europese landen, die de sterktes en zwaktes van mediaraden in kaart brachten en de uitdagingen waarmee zij worden geconfronteerd. Het onderzoek richtte zich op de structuur en organisatie van deze raden, waarbij in aanmerking is genomen dat hun werkwijze sterk wordt beïnvloed door historische, sociale, economische, culturele en politieke achtergronden. Dit wordt verder toegelicht in de landenprofielen van elke mediaraad.
Hoewel er door deze nationale verschillen geen ‘one-size-fits-all’ model bestaat voor mediaraden, biedt het TRACK-model een flexibel en toepasbaar kader om de werking en impact van zelfregulerende organen in Europa te versterken.
“Media raden leveren een belangrijke bijdrage aan de verbetering van de journalistieke kwaliteit en het ethisch debat, en bevorderen zo het vertrouwen in de media. Toch zijn ze voor het publiek onvoldoende zichtbaar en te weinig proactief. Daarom hebben we deze criteria – Transparency, Representation, Awareness, Commitment en Knowledge – vastgesteld om knelpunten aan te pakken en de werking van mediaraden te versterken,” aldus Daphne Koene.
Transparantie (transparency) vereist dat mediaraden helder communiceren over hun missie, structuur, klachtenprocedures en uitspraken, om zo vertrouwen te wekken binnen de sector en bij het publiek.
Dit versterkt ook de representatie (representation) binnen de mediaraden, want brede en inclusieve deelname aan bestuurs- en uitvoerende organen is essentieel.
Een gebrek aan publiek bewustzijn (awareness) wordt gezien als een van de grootste problemen waarmee mediaraden kampen. Daarom worden zij aangemoedigd om actief te investeren in hun zichtbaarheid, bijvoorbeeld door regelmatig te publiceren over hun werk en deel te nemen aan debatten en publieke campagnes.
Omdat mediaraden vaak worden gezien als ‘papieren tijgers’, moeten ze zorgen voor meer betrokkenheid (commitment) binnen de mediasector, zoals actieve medewerking aan de klachtenprocedures en de bereidheid om uitspraken te publiceren.
Tot slot verwijst kennis (knowledge) naar het bevorderen van nieuwswijsheid bij het publiek en het vergroten van inzicht bij media en journalisten in de rol en betekenis van de mediaraad. Ook is het van belang dat mediaraden over voldoende kennis beschikken van journalistiek en de samenleving. Daarom is het aan te bevelen dat mediaraden inzetten op interactie met het publiek en media/journalisten.
U kunt hier meer lezen over het model en de verschillende landenprofielen bekijken