X - verzoeker inzake herziening conclusie RvdJ 2023/12 / de hoofdredacteur van Omroep Gelderland

Conclusie van de Raad voor de Journalistiek
inzake het verzoek van

X

tot herziening van de conclusie van de Raad van 31 maart 2023 (RvdJ 2023/12) betreffende zijn klacht tegen

de hoofdredacteur van Omroep Gelderland

De heer X (verzoeker) heeft op 6 april 2023 verzocht om herziening van de conclusie van 31 maart 2023 inzake zijn klacht tegen de hoofdredacteur van de Omroep Gelderland. Bij de beoordeling van het herzieningsverzoek is verder correspondentie van partijen betrokken van 17 en 18 april 2023.

Het verzoek is behandeld op de zitting van de Raad van 12 mei 2023 in een herzieningskamer buiten aanwezigheid van partijen. Een van de Raadsleden heeft zich voorafgaand aan de zitting verschoond, waarna het verzoek is beoordeeld door de voorzitter en de overige leden.

DE FEITEN

Verzoeker heeft op 29 december 2022 een klacht ingediend tegen Omroep Gelderland over het artikel “De tijd begint te dringen: komen er gloednieuwe scholen in Beuningen, Zutphen en Tiel?”.

Op 31 maart 2023 heeft de Raad geconcludeerd dat de klacht ongegrond is. De Raad heeft daartoe onder meer het volgende overwogen:
“De Raad hanteert als uitgangspunt dat wanneer journalisten het verzoek krijgen om online toegankelijke publicaties (tekst, beeld en/of geluid) te anonimiseren dan wel te verwijderen, zij slechts in uitzonderlijke gevallen het publieke belang van zo volledig mogelijk, betrouwbare archieven laten wijken voor de particuliere belangen van degene die hierom verzoekt.
Alle omstandigheden in aanmerking genomen, is geen sprake van een uitzonderlijk geval als hiervoor bedoeld. Daarbij is van belang dat het artikel niet feitelijk onjuist of diskwalificerend is, en dat daaruit niet is te herleiden waar klager woont.
Onvoldoende aannemelijk is geworden dat de vermelding van de naam van klager toch dermate ernstige gevolgen zou kunnen hebben, dat het publiek belang van zo volledig mogelijk, betrouwbare archieven daarvoor zou moeten wijken. Omroep Gelderland heeft dan ook terecht geen aanleiding gezien de publicatie te anonimiseren.
Zoals de Raad eerder heeft overwogen, verdienen vergetelheidsverzoeken een zorgvuldige behandeling, waarbij de beslissing van de (hoofd)redactie blijk moet geven van een belangenafweging waarbij het publieke belang wordt afgewogen tegenover het particuliere belang van de verzoeker.
De mededeling dat Omroep Gelderland ‘achteraf nooit publicaties aanpast’ is te rigide, maar wordt in de eerste reactie van Hadderingh gevolgd door een verwijzing naar diverse richtlijnen – waaronder die van de Raad – waarbij ook uiteen is gezet dat sprake is van een afweging tussen het maatschappelijk belang van een publicatie en een integer archief enerzijds en het belang van de betroffen individuele burger anderzijds.
Hoewel het de voorkeur verdient om in voorkomend geval de belangenafweging op een voor de verzoeker begrijpelijke wijze beter te onderbouwen, heeft de omroep – mede gelet op het summier gemotiveerde verzoek van klager – voldoende blijk gegeven van een belangenafweging.”

DE STANDPUNTEN VAN PARTIJEN

Verzoeker stelt – kort samengevat – het volgende. De conclusie berust op feiten die onjuist zijn. Hem is geadviseerd zich te wenden tot zoekmachine Google, maar er bestaan ook andere manieren om op internet naar informatie te zoeken. Hij vraagt de Raad om aan Omroep Gelderland te verzoeken zijn voornaam uit het artikel te verwijderen. Op die manier behoudt Omroep Gelderland het archief en is hij een stuk veiliger.
Naar aanleiding van de reactie van Omroep Gelderland heeft verzoeker laten weten dat zijn doel is bereikt, maar dat hij omwille van de vraag van Omroep Gelderland zijn herzieningsverzoek handhaaft.

Omroep Gelderland stelt – eveneens kort samengevat – het volgende. Zij is het met verzoeker eens dat met de verwijdering van zijn voornaam geen schade aan het archief wordt toegebracht en heeft dat dan ook inmiddels gedaan. Niettemin wil zij graag alsnog een conclusie van de Raad in deze herzieningszaak, waarin duidelijk komt te staan wanneer wel en niet moet worden ingegaan op een verzoek tot vergetelheid en wat de consequenties daarvan zijn.

BEOORDELING VAN HET VERZOEK
 
Herziening van een eerder genomen conclusie is alleen mogelijk indien een verzoeker aannemelijk maakt dat de conclusie van de Raad berust ‘op feiten van de juistheid waarvan de Raad ten onrechte is uitgegaan’. Verzoeker heeft dit niet gedaan.

Niet is gebleken dat de Raad zijn oordeel op basis van onjuiste constateringen heeft gedaan. De herzieningskamer ziet dan ook geen aanleiding tot herziening van de beslissing.

Ten overvloede overweegt de herzieningskamer het volgende. In mei/juni 2021 heeft de Raad een lijst met overwegingen opgesteld die hij gebruikt bij de beoordeling van klachten over afgewezen verzoeken tot verwijdering of anonimisering van online publicaties. De lijst is gepubliceerd op de website van de Raad onder ‘Conclusies’. Daarin is te lezen dat bij de beoordeling of sprake is van een uitzonderlijk geval als bedoeld in punt D. van de Leidraad de volgende vragen aan de orde kunnen zijn:

1. Rechtstreeks belang: heeft klager een rechtstreeks belang bij het verzoek?
2. Herleidbaar: hoe herleidbaar zijn de gepubliceerde gegevens (zoals naam, bijnaam, initialen, adres, beroep, bedrijfsnaam) naar klager?
3. Gevolgen: hoe aantoonbaar ernstig zijn de gevolgen van de vermelding van de persoonsgegevens? Of hoe ernstig kunnen ze zijn? Kan de klager dat ook onderbouwen?
4. Leeftijd: was klager op het moment van publicatie minderjarig?
5. Bewustzijn: heeft klager meegewerkt aan de publicatie, was hij bekend met de bedoelingen van de journalist? Kon hij zich op moment van publicatie voldoende bewust zijn van de mogelijke gevolgen?
6. Publiek belang: is de beschikbaarheid van de volledige informatie in het publieke belang? Gaat het bijvoorbeeld om een betrekkelijke jeugdzonde in een ver verleden of is de informatie (nog steeds) van publiek belang? Denk daarbij niet alleen aan publieke figuren, maar bijvoorbeeld ook aan personen die diensten verlenen waarbij vertrouwelijkheid en/of onbesproken gedrag geboden is.
7. Relevantie: hoe relevant is de informatie in de publicatie? Is de informatie van belang om de betrouwbaarheid van de publicatie vast te kunnen stellen? Gaat het om hoofdpersonen of om figuranten? Gaat het om volledige namen of bijvoorbeeld minder ter zake doende adresgegevens?
8. Feitelijk: is de feitelijke informatie in de publicatie inmiddels achterhaald? Is dat ook gemeld in een vervolg-publicatie?
9. Openbaar: is het medium de enige bron voor de informatie, of is zij ook elders openbaar gemaakt? Heeft betrokkene daar zelf aan bijgedragen?
10. Opinie: is sprake van een opiniërende kwalificatie aan het adres van klager of veeleer van een feitelijke vaststelling?
11. Eerdere conclusie: Heeft de Raad eerder een klacht over de publicatie beoordeeld? Een conclusie op relevante onderdelen van de klacht (zoals privacy) kan meewegen.

Relevant punt uit de Leidraad: D.
Relevante eerdere conclusies van de Raad: RvdJ 2023/13 en RvdJ 2021/17
Relevant artikel uit het Reglement voor de werkwijze van de Raad: 10a lid 1

CONCLUSIE

Het verzoek tot herziening wordt afgewezen.

Zo vastgesteld door de Raad op 4 juli 2023 door mr. A.E. van Montfrans, voorzitter, J. Hoogenberg, M. Stenneke en drs. S.S. Sitalsing, leden, in tegenwoordigheid van mw. mr. D.C. Koene, secretaris, en mr. G. Kamminga, plaatsvervangend secretaris.