Samenvatting
De Stentor heeft journalistiek onzorgvuldig gehandeld door de achternaam
van klaagster niet te verwijderen onder haar online gepubliceerde ingezonden
brief. De persoonlijke veiligheid van klaagster is in het geding, terwijl de
betrouwbaarheid van de berichtgeving niet wordt aangetast indien haar
achternaam wordt verwijderd. Daarom is sprake van een uitzonderlijk geval op
grond waarvan de Stentor had moeten overgaan tot anonimisering. Zij heeft dit
ten onrechte nagelaten. De Raad doet de aanbeveling aan de Stentor om deze
conclusie ruimhartig te publiceren.
Conclusie van de Raad voor de Journalistiek
inzake de klacht van
X
tegen
de hoofdredacteur van de Stentor
Mevrouw X te [woonplaats] (klaagster) heeft op 17 februari 2022 een klacht ingediend tegen de hoofdredacteur van de Stentor. Bij de beoordeling van de klacht is verder correspondentie betrokken van de Stentor van 10 maart 2022.
De klacht is behandeld op de zitting van de Raad van 25 maart 2022. Partijen zijn daar niet verschenen.
DE FEITEN
Op 21 november 2021 heeft de Stentor op haar website een lezersreactie van klaagster geplaatst met de kop “‘Sociale woningbouw is toch voor laagste inkomens?’”. De intro luidt: “[X] uit [woonplaats] stelt de prijzen van huurhuizen aan de kaak.” Uit de publicatie wordt duidelijk dat klaagster in […] wil wonen.
DE STANDPUNTEN VAN PARTIJEN
Klaagster wil dat de Stentor haar achternaam verwijdert. Zij ging ervan uit dat haar brief alleen geplaatst zou worden in de papieren versie van de krant. Toen bleek dat het artikel ook online stond en via Google te vinden was door te zoeken op haar naam, heeft zij gevraagd om het artikel te verwijderen dan wel te anonimiseren. Zij heeft een gewelddadige ex-partner tegen wie zij ook aangifte heeft gedaan en is bang dat hij te weten komt waar zij woont of wil gaan wonen. Het voorstel van de Stentor om haar huidige woonplaats te veranderen in ‘regio Zwolle’ is niet toereikend, omdat uit de publicatie blijkt dat zij op zoek is naar een woning in […].
Klaagster ziet niet in waarom het anonimiseren van haar achternaam voor de Stentor bezwaarlijk is. Zij wijst erop dat ze wel vaker stukken tegenkomt zonder naamsvermelding. Bovendien gaat haar brief over een algemeen onderwerp en niet over een persoon, over wie zij een grief uit.
Overigens had klaagster geen bezwaar tegen het plaatsen van haar gegevens in de papieren editie, omdat die slechts regionaal wordt verspreid en haar ex-partner niet in die regio woont.
Klaagster acht het daarom niet waarschijnlijk dat haar ex-partner de papieren editie met haar ingezonden brief heeft gelezen, terwijl de online-publicatie met al haar gegevens nog steeds voor iedereen beschikbaar is.
De Stentor ziet geen aanleiding de achternaam van klaagster te anonimiseren. Zij biedt in haar krant en op de website graag ruimte aan lezers en experts die een bijdrage willen leveren aan het publieke debat. Daarbij is het belangrijk dat lezers kunnen zien wie de afzender is van de bijdrage. Anonieme stukken komen niet voor publicatie in aanmerking, een enkele uitzondering daargelaten, omdat anonimiteit kan bijdragen aan de verspreiding van desinformatie.
Bovendien is aannemelijk dat klaagster wist dat de Stentor ook online actief is. Dat haar ingezonden brief ook op de website van de Stentor terecht zou kunnen komen, lag voor de hand. Bij haar inzending heeft klaagster ook niet als voorwaarde gesteld dat de brief enkel in de papieren editie zou mogen komen.
Volgens de Stentor is niet gebleken van bijzondere omstandigheden om tot verwijdering of anonimisering over te gaan. Dat de ex-partner van klaagster nu zou weten in welke woonplaats zij woont of wenst te wonen is onvoldoende. Uit coulance is voorgesteld om de huidige woonplaats van klaagster te wijzigen in ‘regio Zwolle’, zoals ook op haar LinkedIn-profiel is vermeld, maar op dat voorstel heeft klaagster niet meer gereageerd.
BEOORDELING VAN DE KLACHT
De Raad hanteert als uitgangspunt dat wanneer journalisten het verzoek krijgen om online toegankelijke publicaties (tekst, beeld en/of geluid) te anonimiseren dan wel te verwijderen, zij slechts in uitzonderlijke gevallen het publieke belang van zo volledig mogelijk, betrouwbare archieven laten wijken voor de particuliere belangen van degene die hierom verzoekt.
Naar het oordeel van de Raad is sprake van een uitzonderlijk geval als hiervoor bedoeld. Klaagster heeft aangevoerd dat zij ernstige gevolgen kan ondervinden van de vermelding van haar achternaam en zij heeft dat voldoende toegelicht. Niet blijkt dat de vermelding van de achternaam van klaagster voor de publicatie – gezien de aard en inhoud ervan – zodanig relevant is dat omwille van het publieke belang die achternaam in de archieven beschikbaar moet blijven. Daarbij wordt in aanmerking genomen dat inmiddels een geruime tijd is verstreken en de volledige naam bij de redactie bekend is. Het is bovendien niet ongebruikelijk om ingezonden brieven van lezers (gedeeltelijk) te anonimiseren en de Stentor doet dit naar eigen zeggen soms ook.
De Raad ziet daarom niet in waarom de Stentor niet aan het gerechtvaardigde verzoek van klaagster kan voldoen. De Stentor heeft voorgesteld de huidige woonplaats van klaagster aan te passen. Dat voorstel doet echter geen recht aan het verzoek van klaagster, die ook wil voorkomen dat haar ex-partner haar in de toekomst kan vinden in haar nieuwe woonplaats.
De Stentor heeft volstaan met de opmerking dat bijdragen slechts bij hoge uitzondering worden geanonimiseerd en dat niet is gebleken van bijzondere omstandigheden om tot anonimisering over te gaan. Alle omstandigheden in aanmerking genomen heeft de Stentor geen deugdelijke belangenafweging gemaakt. In dit geval had de belangenafweging in het voordeel van klaagster moeten uitvallen. De Stentor heeft journalistiek onzorgvuldig gehandeld door niet te voldoen aan het verzoek van klaagster om haar achternaam te anonimiseren.
Relevante punten uit de Leidraad: C.1 en D.
Relevante eerdere conclusies: RvdJ 2021/17 en RvdJ 2019/11
CONCLUSIE
De Stentor heeft journalistiek onzorgvuldig gehandeld.
De Raad doet de aanbeveling aan de Stentor om deze conclusie integraal of in samenvatting te publiceren.
Zo vastgesteld door de Raad op 14 juni 2022 door mr. J.W. Bockwinkel, voorzitter, S.A. Agterberg, L.A.M.M. Donders, J. Hoogenberg en mw. A. Pruis, leden in tegenwoordigheid van mw. mr. D.C. Koene, secretaris, en mr. G.A. van de Sluis, plaatsvervangend secretaris.