X / B. Boele en de hoofdredacteuren van het Noordhollands Dagblad, het Haarlems Dagblad en de IJmuider Courant

Conclusie van de Raad voor de Journalistiek
inzake de klacht van

X

tegen

B. Boele en de hoofdredacteuren van het Noordhollands Dagblad, het Haarlems Dagblad en de IJmuider Courant

De heer X te (…) (klager) heeft op 10 augustus 2020 een klacht ingediend tegen de heer B. Boele en de hoofdredacteuren van het Noordhollands Dagblad, het Haarlems Dagblad en de IJmuider Courant (hierna gezamenlijk: Noordhollands Dagblad c.s.). Bij de beoordeling van de klacht is verder correspondentie van klager en de heer G. van ’t Hek, adjunct-hoofdredacteur van Mediahuis Regionaal, betrokken van 28 september 2020, en van 23 en 24 november 2020.

De zaak is met toestemming van partijen buiten hun aanwezigheid behandeld op de zitting van de Raad van 18 december 2020.

DE FEITEN

In de periode van 30 juli tot en met 1 augustus 2020 is zowel in de papieren edities als op de website van het Noordhollands Dagblad, het Haarlems Dagblad en de IJmuider Courant een artikel van de hand van Boele verschenen met de titel “Denise staat op voor zichzelf”. De intro van het artikel luidt:
“‘In dit boek ben ik geen slachtoffer, maar een krachtig persoon die voor zichzelf is opgekomen.’ Bondiger kan Denise [achternaam] (39) uit [woonplaats] haar boek De Duikelaar niet samenvatten.”

Het artikel bevat verder onder meer de volgende passages:
“Geboren in Zaandam verhuisde ze op 5-jarige leeftijd met ouders en broertje naar [woonplaats]. ‘Het was een moeilijk gezin, ik kon me als kind niet goed ontwikkelen’, zegt ze als ze terugkijkt. Dat mag je wel zeggen: het leverde haar een complex trauma op dat leidde tot codependentie, relatieverslaving en omgang met narcisme.
De kern voor haar latere leven ligt bij codependentie. Wat dat is? ‘Ik had een moeilijke jeugd, ik had het gevoel niet mezelf te kunnen zijn. Mijn behoeften als kind werden niet gezien. Ik leerde me te gedragen naar de wensen van mijn ouders. Als ik dat deed, was het goed. Dat werd de norm om liefde te krijgen. Als je dat van jongs af aan leert en niet beter weet, ga je dat ook doen in andere relaties. In de hoop liefde te krijgen ga je inschatten wat je denkt dat de ander van jou zou willen. Wat je zelf wilt, daar sta je helemaal niet bij stil.’
Vandaar dat [achternaam] in het verlengde van codependentie in haar verdere leven ervaringen opdeed met relatieverslaving en omgang met narcisme. Ze ging ver over haar eigen grenzen om de liefde waar ze zo’n behoefte aan had te krijgen. ‘Je wordt uiteindelijk een kameleon.’”
en:
“De [woonplaats]se heeft die worsteling volgehouden tot haar 35^ste. Toen was de maat vol. ‘Vier jaar geleden was er weer zo’n enorme ruzie in de familie. Ik kon niet verder. Het lukte me niet om die ruzie te voorkomen tenzij ik mezelf weg zou cijferen. Dat was het moment om een keuze te maken.’
Die keuze was breken met haar familie.”
en:
“‘Ik moest opnieuw leren lopen, met vallen en opstaan. Aangeven wat mijn grens is. Voorheen werd ik daarvoor afgemaakt, nu moest ik juist leren om het wel te doen. Dat was een heel wonderlijke ervaring’, vertelt ze over wat kan worden gezien als een wedergeboorte.”

Denise is de dochter van klager.

DE STANDPUNTEN VAN PARTIJEN

Klager stelt – kort samengevat – het volgende. Er is sprake van niet-waarheidsgetrouwe, eenzijdige en tendentieuze berichtgeving. Bovendien is sprake van (de schijn van) belangenverstrengeling, omdat Boele niet alleen journalist maar ook verslavingscoach is. Ook is ten onrechte geen wederhoor toegepast. Daarnaast is geen duidelijk onderscheid gemaakt tussen feiten, beweringen en meningen. Voorts is niet onderzocht of voor de geuite beschuldigingen een deugdelijke grondslag bestaat. Ten slotte is het artikel ten onrechte niet gerectificeerd, toen bleek dat dit onjuistheden bevatte en verwijtbaar onvolledig was. Weliswaar is hem aangeboden zijn visie op de kwestie te verwoorden in een aanvullend artikel, maar daarin is hij niet geïnteresseerd. Klager wenst een gedegen rectificatie, te weten: in een zaterdageditie, op de voorpagina, over een oppervlakte van een halve pagina en met een door hem goed te keuren tekst. De door Noordhollands Dagblad c.s. voorgestelde tekst is volgens klager niet toereikend.
Klager heeft de achtergronden van de kwestie geschetst. Volgens hem is sprake van smaad en laster. Daarbij is mede van belang dat er in zijn woonplaats maar één gezin met zijn achternaam woont. Bovendien is het artikel met voorbedachten rade gepubliceerd in de Zaanstreek, waar zijn achternaam oorspronkelijk vandaan komt. Het artikel is voor klager zeer kwetsend.
Klager concludeert dat diverse punten van de Leidraad van de Raad niet zijn nageleefd.

Noordhollands Dagblad c.s. stellen hier – eveneens samengevat – het volgende tegenover. Het verhaal had niet zonder wederhoor van klager mogen verschijnen. Daarom is op 2 november 2020 contact gezocht met klager en geprobeerd in samenspraak een oplossing te vinden. Daarbij is voorgesteld om een aanvullend (corrigerend) artikel te publiceren, waarin de andere kant van het verhaal zou worden belicht. Ook zijn aan klager excuses aangeboden. Klager heeft echter laten weten dat hij een uitspraak van de Raad wenst.
Noordhollands Dagblad c.s. stellen als volgende stap voor om – in nader overleg met klager – een reactie te plaatsen waarin de volgende passage is opgenomen: “De krant heeft (…) verzuimd het levensverhaal van Denise [achternaam] en haar kritiek voor te leggen aan haar ouders. Dat is onzorgvuldig geweest van de redactie, het verhaal had niet in deze vorm in de krant mogen staan. De ouders bestrijden het beeld dat Denise in haar boek schetst.”
Verder blijven Noordhollands Dagblad c.s. bereid om alsnog de kant van het verhaal van klager op te tekenen, als hij daar positief tegenover staat. Dat kan eventueel worden ingebed in een breder verhaal over de moeilijke, soms onmogelijke, positie van familieleden die worden genoemd in een biografisch boek.

BEOORDELING VAN DE KLACHT

De Raad stelt voorop dat de journalist en zijn redactie vrij zijn in de selectie van nieuws. Het is aan de journalist om te bepalen vanuit welke invalshoek(en) een onderwerp wordt belicht en in welke context het bericht wordt gebracht. Dat neemt niet weg dat de journalist het belang dat met een publicatie is gediend dient af te wegen tegen de belangen die eventueel door de publicatie worden geschaad.

Gezien de opzet van de publicatie en de toon ervan, zijn de bedoeling en de aard van de daarin opgenomen informatie voor de lezer voldoende duidelijk: de publicatie behelst vooral het persoonlijke verhaal van de geïnterviewde dochter van klager en haar visie op diverse gebeurtenissen, zoals binnen het gezin. De publicatie betreft geen feitelijke verslaglegging daarover. Het stond Noordhollands Dagblad c.s. dan ook vrij om aandacht te besteden aan het verhaal van klagers dochter op de wijze zoals zij hebben gedaan. Daarbij is voldoende onderscheid gemaakt tussen feiten, beweringen en meningen.

De Raad kan zich goed voorstellen dat klager zich door de publicatie gegriefd voelt. Dat hij het niet eens is met de uitlatingen van zijn dochter, wil niet zeggen dat Noordhollands Dagblad c.s. die uitlatingen niet hadden mogen publiceren. Vanwege de context van de publicatie behoefde de in het artikel verwerkte informatie niet vooraf te worden geverifieerd.

Verder behoeft wederhoor in beginsel niet te worden toegepast bij publicaties die kennelijk een persoonlijke mening bevatten. Niettemin kan een publicatie iemands belang zodanig raken dat het toepassen van wederhoor toch op zijn plaats is.
De Raad meent dat, gezien de gevoeligheid van het onderwerp en gelet op de belangen van klager, in dit specifieke geval wederhoor had moeten worden toegepast. Daarbij neemt de Raad in aanmerking dat de journalist de uitlatingen van klagers dochter heeft aangevuld met zijn eigen bevindingen. Bovendien is het aannemelijk dat klager, door de vermelding van de achternaam, voor een breder publiek in het artikel herkenbaar is.

Noordhollands Dagblad c.s. hebben dan ook terecht erkend dat zij aanvankelijk onzorgvuldig hebben gehandeld, door het artikel zonder toepassing van wederhoor te publiceren. Zij hebben echter na publicatie voorgesteld om een reactie te plaatsen waarin de eerdere berichtgeving wordt genuanceerd en het standpunt van klager naar voren wordt gebracht. Daarnaast hebben zij klager het aanbod gedaan om een aanvullend artikel te wijden aan zijn verhaal. Hiermee hebben Noordhollands Dagblad c.s. adequaat op de klacht gereageerd.
De Raad heeft er begrip voor dat klager om hem moverende redenen niet wenst in te gaan op het aanbod van Noordhollands Dagblad c.s. maar dat kan Noordhollands Dagblad c.s. niet worden tegengeworpen. Gelet op hetgeen de Raad ten aanzien van de inhoud van het artikel heeft overwogen, bestaat geen aanleiding voor een rectificatie in de vorm als door klager gewenst.

Het voorgaande leidt tot de conclusie dat Noordhollands Dagblad c.s. journalistiek zorgvuldig hebben gehandeld.
Relevante punten uit de Leidraad: A., B.3, C. en D.
Relevante eerdere conclusies van de Raad: RvdJ 2019/43 en RvdJ 2011/73

CONCLUSIE

B. Boele en de hoofdredacteuren van het Noordhollands Dagblad, het Haarlems Dagblad en de IJmuider Courant hebben zorgvuldig gehandeld.

Zo is vastgesteld door de Raad op 11 februari 2021 door mr. J.J. van Eck, L.A.M.M. Donders, mw. mr. N.A.M. van Herten, M. Keppels en mw. M. Thie, leden, in tegenwoordigheid van mw. mr. D.C. Koene, secretaris, en mw. mr. J.E.H.J. Vollaers, plaatsvervangend secretaris.