Stichting Dordrecht Pride en L. Lenskens / P. Koster en de hoofdredacteur van AD De Dordtenaar

Conclusie van de Raad voor de Journalistiek
inzake de klacht van

Stichting Dordrecht Pride en L. Lenskens

tegen

P. Koster en AD De Dordtenaar

De heer L. Lenskens, voorzitter, heeft op 26 september 2019 mede namens Stichting Dordrecht Pride een klacht ingediend tegen de heer P. Koster en de hoofdredacteur van AD De Dordtenaar. Bij de beoordeling van de klacht is verder correspondentie van klagers en de heer P. van den Bosch, hoofdredacteur, betrokken van 18 en 23 september 2019, van 29 oktober 2019 en van 22, 25 en 26 november 2019.

De klacht is behandeld op de zitting van de Raad van 29 november 2019 in aanwezigheid van de heer Lenskens. Aan de zijde van AD De Dordtenaar zijn de heer J. Lazaroms, redactiechef, en de heer Van den Bosch verschenen.

DE FEITEN

Op 10 september 2019 is in AD De Dordtenaar een artikel van de hand van Koster verschenen met de kop “’Accountant slokt helft subsidie op’” en de bovenkop “Financiën Pride niet in orde”. De intro van het artikel luidt:
“Dordrecht Pride en de gemeente liggen met elkaar overhoop. De organisatie klaagt over tegenwerking door de gemeente, die bijna tot afgelasting van het evenement leidde. Volgens de gemeente heeft de Pride haar financiële zaken echter niet op orde.”

Verder bevat het artikel de tussenkop “”Onze ervaring met de heer Lenskens is dat hij zijn afspraken niet nakomt – gemeente Dordrecht” en de volgende passage:
“Volgens Lenskens stond de organisatie al op het punt de manifestatie voor gelijke rechten van lhbti’ers af te gelasten: ,,Het is dat wethouder Heijkoop persoonlijk ingreep, anders was het echt niet doorgegaan.”
Tot het ingrijpen van de wethouder lagen Lenskens en zijn mede-organisatoren overhoop met ambtenaren, die vasthielden aan de eis dat de organisatoren een accountsverklaring zouden overleggen over het gebruik van het subsidiegeld bij de vorige Dordrecht Pride. ,,Er hebben ook accountants naar gekeken en die waren tevreden, maar als je een officiële verklaring wilt hebben, kost dat 2.500 euro. Als je maar 5.000 euro subsidie krijgt, is dat een vreselijke hoop geld. Maar het lukte niet eens om daarover in gesprek te raken.”
Volgens de gemeente moet ze de verklaring eisen: ,,Onze ervaring met de heer Lenskens is dat hij zijn afspraken niet nakomt. Het gaat per slot van rekening om gemeenschapsgeld.” Bovendien zou de Pride 10.000 euro subsidie krijgen, het dubbele van het bedrag dat de organisator zegt te krijgen. Lenskens: ,,Ik vraag elk jaar 7.500 euro aan, maar dat krijg ik niet.””

Een vergelijkbaar artikel is dezelfde dag op de website van AD De Dordtenaar verschenen.

Diezelfde dag hebben klagers hun bezwaren tegen de publicatie kenbaar gemaakt aan AD De Dordtenaar in een e-mail met als onderwerp “rectificatie vereist” en de volgende tekst, waarbij kennelijke verschrijvingen zijn gecorrigeerd:
“Wij zijn zeer geschokt over uw krantenkop met de onjuiste bewering dat wij onze financiële zaken niet op orde zouden hebben. In uw kop hanteert u geen aanhalingstekens waardoor u dit plaatst als feit. Deze kop is feitelijk onjuist! Wij hebben onze financiële zaken wel degelijk op orde. Zoals gisteren aan u uitgelegd hebben onafhankelijk drie accountants dit ook aangegeven. Tevens zou de gemeente Dordrecht ons nooit een subsidie toewijzen voor 2019 wanneer wij onze financiële zaken niet op orde zouden hebben. Juist omdat wij in alle zorgvuldigheid zo goed mogelijk hebben meegewerkt aan de verantwoording en deze door accountants goed werd bevonden, bevreemdt het ons dat wij niet op de medewerking van de ambtenaren mochten rekenen. Met deze krantenkop wordt een verkeerd beeld neergezet welke ver afstaat van de werkelijkheid en welke onze organisatie veel imagoschade oplevert. Wij willen u dan ook verzoeken dit te rectificeren.
De koptekst halverwege het artikel ‘meneer Lenskens komt zijn afspraken niet na’ is een zeer ongepaste publieke afbrander naar een organisator welke zich vrijwillig inzet en daarmee een publiekelijk belang dient t.b.v. van de LHBT-acceptatie in de stad Dordrecht en haar regio. Tevens is deze uitspraak nergens op gebaseerd.
Bij deze dik gedrukte aantijging noemt u wel de naam van Lenskens maar noemt u niet de naam van de persoon bij de gemeente welke deze aantijging voor haar rekening neemt, wij vinden dit zeer kwalijk.
Tot dit artikel onderhielden wij een prima persrelatie met uw krant, dit artikel heeft deze relatie zodanig verstoord dat het aan u is om deze te herstellen. Wij verwachten dan ook een rectificatie van de onjuiste krantenkop.”

Koster heeft daarop nog dezelfde dag gereageerd als volgt:
“Dank voor je bericht. Naar aanleiding daarvan heb ik mijn tekst nog eens teruggelezen.
Wat ik gedaan heb is jouw klacht met uitleg over tegenwerking aan de gemeente voorleggen voor wederhoor. Dat is een goed journalistiek principe. Dat die reactie jou niet bevalt, snap ik, maar daar wordt ze niet anders van. En ik heb ook vermeld dat volgens jou wel  accountants naar jullie financiën ingestemd hebben.
Je hebt een punt als je zegt dat de bovenkop ‘Financiën niet in orde’ tussen aanhalingstekens had moeten staan. Dat zullen wij morgen – zoals gevraagd – rectificeren.”

Vervolgens is op 11 september 2019 in AD De Dordtenaar een rectificatie geplaatst met de kop “Rectificatie: ‘Financien Dordt Pride niet in orde’” en de volgende tekst:
“In het verhaal over de twisten tussen Dordrecht Pride en de gemeente in deze krant van gisteren is een storende omissie geslopen. De kop ‘Financien Pride niet in orde’ was niet voorzien van aanhalingstekens. Daardoor werd de suggestie gewekt dat dit een feit zou zijn. Het betrof, zoals in het artikel vermeld werd, alleen een stelling van de gemeente Dordrecht.
De stichting Dordrecht Pride zegt dat accountants met haar jaarstukken instemmen, maar vindt een officiële accountantsverklaring te duur: die zou de helft van haar subsidie opslurpen. Volgens de gemeente eist ze de verklaring juist omdat de financiën niet op orde zouden zijn.”

Op 23 september 2019 hebben klagers in een e-mail aan de hoofdredacteur het volgende geschreven:
“Naar aanleiding van ons eerdere bezwaarschrift tegen het artikel over Dordrecht Pride in AD de Dordtenaar op dinsdag 10 september j.l., heeft uw krant de volgende dag een rectificatie geplaatst waarvoor dank. Echter wordt er voorbijgegaan aan ons tweede bezwaar in hetzelfde bezwaarschrift, namelijk de onjuiste aantijging door een ambtenaar, die in het artikel anoniem blijft,  tegen voorzitter en organisator van Dordrecht Pride  dhr. L. Lenskens.  Ook dit bezwaar weegt voor ons als organisatie en voor de dhr. L. Lenskens persoonlijk heel zwaar. (…)”
Hierop hebben zij geen reactie ontvangen.

DE STANDPUNTEN VAN PARTIJEN

Klagers stellen – samengevat – het volgende. Hun klacht tegen het artikel had twee onderdelen, te weten: het bezwaar tegen de bovenkop “Financiën Pride niet in orde” en het bezwaar tegen de tussenkop waarin staat dat Lenskens zijn afspraken niet nakomt. Alleen het eerste onderdeel is afgehandeld, terwijl ook het tweede onderdeel zwaar weegt.
Door een anonieme ambtenaar te citeren en de onjuiste, ongefundeerde aantijging aan het adres van Lenskens in dikke letters als tussenkop te plaatsen, worden zijn betrouwbaarheid en geloofwaardigheid als voorzitter van de stichting Dordrecht Pride ten onrechte aangetast. Koster had de beschuldiging niet klakkeloos mogen overnemen, maar had die moeten verifiëren. In het artikel wordt de aantijging echter niet onderbouwd. Daarbij komt dat het een uitlating van een ambtenaar betreft, in plaats van de gemeente, en dat weegt zwaarder. Naast persoonlijke imagoschade die Lenskens hiermee oploopt, wordt hem het werk voor de stichting vrijwel onmogelijk gemaakt, aangezien ook (toekomstige) partners het artikel hebben gelezen.
Volgens klagers heeft Koster onvoldoende in acht genomen dat door het gebruik van de tussenkop schade wordt toegebracht aan de reputatie van Lenskens, die zich op vrijwillige basis inzet voor de LHBT-belangen in de stad. Klagers ondervinden inmiddels nadelige gevolgen van de publicatie.
Op de zitting voegt Lenskens hieraan toe dat hij de e-mail van Koster van 10 september 2019 nooit heeft ontvangen en dat de hoofdredacteur ook niet heeft gereageerd op zijn bericht van 23 september 2019. Juist deze stilte maakt dat hij niet tevreden is over de afhandeling van de klacht.

Koster en AD De Dordtenaar stellen daar – eveneens samengevat – het volgende tegenover. Zij hebben snel, adequaat en ruimhartig gereageerd op het verzoek van klagers om de kop van het artikel te rectificeren. In hun e-mail van 10 september 2019 hebben klagers niet gevraagd om rectificatie van de tussenkop. Zij hebben die wel een ‘zeer ongepaste publieke afbrander’ genoemd, maar dat is wat anders. Kortom, zij hebben op 11 september meteen gedaan wat klagers hadden gevraagd en daarmee was voor hen de klacht afgedaan.
Hierbij komt dat de tussenkop staat boven het summiere en vrijwel enige gedeelte waarin de gemeente wederhoor geeft over de aantijgingen van klagers aan haar adres. Het artikel kan ook zo worden gelezen, dat daarmee de geloofwaardigheid van de gemeente en niet van klagers wordt aangetast. Gezien de adequate wijze waarop de redactie de klacht nog dezelfde dag heeft afgehandeld, leidt de tussenkop niet tot imagoschade van klagers.
Het heeft Koster en AD De Dordtenaar bevreemdt dat er na de snelle en ruimhartige rectificatie geen persoonlijk contact is geweest tussen klagers en de redactie. Dat heeft de redactie er overigens niet van weerhouden om klagers daarna nog enkele keren op te voeren in verhalen. Klagers hebben daaraan volop medewerking verleend zonder te reppen over hun onvrede over AD De Dordtenaar. In alle verhalen komt hun standpunt uitvoerig naar voren en Lenskens staat lachend op de foto.
Koster en AD De Dordtenaar menen dat zij zorgvuldig hebben gehandeld.
Op de zitting voegen Lazaroms en Van den Bosch hieraan nog toe dat de kern van het artikel is, dat de gemeente geen subsidie aan de stichting wil verstrekken. Verder is het gebruikelijk dat de namen van ambtenaren niet worden vermeld, zij kunnen anoniem namens de gemeente spreken. Het ging in dit geval om een woordvoerder van de gemeente.

BEOORDELING VAN DE KLACHT

Kern van de klacht is dat de tussenkop “”Onze ervaring met de heer Lenskens is dat hij zijn afspraken niet nakomt – gemeente Dordrecht” een onjuiste, ongefundeerde aantijging aan het adres van Lenskens bevat, waardoor hij ten onrechte wordt gediskwalificeerd.

De Raad meent dat voor Koster en AD De Dordtenaar voldoende aanleiding bestond om over de kwestie te berichten zoals zij hebben gedaan. Voor de gemiddelde lezer is duidelijk dat het gaat om een geschil tussen klagers en de gemeente, waarbij de standpunten van de betrokken partijen tegenover elkaar staan.
De aantijgingen van klagers aan het adres van de gemeente, die het uitgangspunt vormden voor de publicatie – te weten: dat tegenwerking door de gemeente bijna leidde tot afgelasting van het evenement – zijn voor wederhoor voorgelegd aan de gemeente. Het was niet nodig om de reactie van de gemeente vervolgens nog eens voor commentaar voor te leggen aan klagers; het standpunt van klagers over de kwestie is uitvoerig in de berichtgeving verwerkt.

Daarbij komt dat een duidelijk onderscheid is gemaakt tussen feiten, beweringen en meningen. De door klagers gewraakte uitlating is niet als vaststaand feit gepresenteerd, maar voor rekening van de gemeente gelaten. Het artikel laat de lezer voldoende ruimte om de informatie op waarde te schatten. Overigens leest de Raad in de publicatie niet dat de uitlatingen worden toegeschreven aan een ambtenaar.

Het is voorstelbaar dat het voor klagers onaangenaam is dat de uitlating van de gemeente als tussenkop is gebruikt, maar het stond Koster en AD De Dordtenaar vrij om dat te doen. Er bestaat geen aanleiding voor de conclusie dat een zodanig vertekend beeld of onzorgvuldige weergave van de kwestie is gegeven, dat daarmee sprake is van niet-waarheidsgetrouwe of tendentieuze berichtgeving.

Het voorgaande leidt tot de slotsom dat Koster en AD De Dordtenaar journalistiek zorgvuldig hebben gehandeld.

Relevant punt uit de Leidraad van de Raad: A.
Relevante eerdere conclusie van de Raad: RvdJ 2018/1

BESLISSING

P. Koster en AD De Dordtenaar hebben journalistiek zorgvuldig gehandeld.

Zo vastgesteld door de Raad op 11 februari 2020 door mr. Th. Groeneveld, voorzitter, S.A. Agterberg, M. Keppels, S. Kuijper en F.Th.H. Ruys, leden, in tegenwoordigheid van mw. mr. D.C. Koene, secretaris.