Conclusies

A. Verbraeken, H.E. Botje en Vrij Nederland hebben in het artikel “’Ik een moordenaar? Integendeel.’” op journalistiek onzorgvuldige wijze het verhaal opgetekend van Jean Claude Iyamuremye, die wordt verdacht van massamoord tijdens de genocide in Rwanda in april 1994. Dit heeft de Raad voor de Journalistiek geconcludeerd naar aanleiding van een klacht van Stichting Ibuka Nederland. Volgens de Raad is onvoldoende onderscheid gemaakt tussen de beschrijving van de feitelijke situatie en de subjectieve inkleuring daarvan door de journalisten.
De Raad acht het aannemelijk dat de gemiddelde lezer de publicatie heeft opgevat als een objectief waarheidsgetrouw stuk. Aan de lezer is echter onvoldoende duidelijk gemaakt welke rol de schrijfster van het artikel in deze kwestie inneemt. Het is niet duidelijk dat het artikel persoonlijke opvattingen bevat en niet een zuiver objectief stuk betreft. Hierdoor is sprake van niet-waarheidsgetrouwe en tendentieuze berichtgeving. De Raad doet de aanbeveling aan Vrij Nederland om deze conclusie ruimhartig te publiceren.

Journalist C. Speksnijder en de Volkskrant hebben met het artikel “Consumptievis verdoven: lastig misschien, maar beslist zinnig” op journalistiek zorgvuldige wijze aandacht besteed aan de mogelijke pijnervaring bij vissen. Dat heeft de Raad voor de Journalistiek geconcludeerd naar aanleiding van een klacht van de Amsterdamse Hengelsport Vereniging. De bewering in de eerste alinea dat ‘nauwelijks’ omstreden is dat vissen pijn kunnen lijden, is weliswaar ongelukkig maar van niet-waarheidsgetrouwe berichtgeving is geen sprake. Voor de gemiddelde lezer is voldoende duidelijk dat het artikel voornamelijk het standpunt van één hoogleraar bevat. Overigens is in het hoofdartikel van dezelfde datum “Ook vis verdient pijnvrij einde” ruim aandacht geschonken aan de reactie van visbedrijf EkoFish Group, waardoor de totale berichtgeving voldoende genuanceerd is.
Speksnijder en de Volkskrant waren dan ook niet gehouden om een rectificatie of een vervolgartikel te plaatsen. Het siert ze dat zij dat niettemin hebben gedaan en daarbij diverse wetenschappers met tegengestelde opvattingen aan het woord hebben gelaten.

Omdat Het Parool niet meedoet aan de procedure van de Raad voor de Journalistiek, heeft de Raad een klacht tegen deze krant over het artikel “Hoogleraar klaagt dichter aan wegens pestacties” niet inhoudelijk behandeld. De Raad gaat in deze situatie alleen tot behandeling van de klacht over in het bijzondere geval dat deze van algemene strekking of principieel belang is. Daarvan is hier niet gebleken.

Journalist L. Siepe heeft als onderzoeksjournalist meegewerkt aan een talkshow over ‘de duistere wereld van de Groninger pandjesbazen’, die vervolgens door OOST TV (onderdeel van Omroep Organisatie Groningen) is uitgezonden. In dat verband heeft Siepe zich ook uitgelaten over klager, die – als een van de bedoelde pandjesbazen – een ‘louche figuur’ zou zijn en studio’s van ‘inferieure’ kwaliteit bouwt. Verder heeft Siepe gemeld dat klager in 2010 is uitverkozen tot ‘huisjesmelker van het jaar’, waarbij hij bewust heeft nagelaten te vermelden dat de (voornaamste) klachten over klager ongefundeerd waren en dat door de organisaties die verantwoordelijk waren voor de verkiezing ten aanzien van die verkiezing publiekelijk excuses aan klager zijn aangeboden. Voor de diskwalificaties aan het adres van klager bestond onvoldoende grondslag. Bovendien heeft Siepe ten onrechte nagelaten wederhoor toe te passen. Met zijn uitlatingen over klager heeft Siepe journalistiek onzorgvuldig gehandeld. De Raad doet de aanbeveling aan Siepe om deze conclusie ruimhartig te (laten) publiceren.

M. Fennema heeft niet journalistiek onzorgvuldig gehandeld door in de column op de website van ThePostOnline “Guerrilla: Oud versus nieuw geld in Bloemendaal” aandacht te besteden aan een conflict tussen R. Slewe (klager) en de gemeente Bloemendaal. In de column meldt Fennema dat hij namens GroenLinks de onderhandelingen voerde bij het vormen van de coalitie. Het is dan ook aannemelijk dat de gemiddelde lezer weet dat Fennema in de publicatie (tevens) zijn persoonlijke politieke standpunten naar voren kan brengen en dus dat wat Fennema schrijft, op waarde weet te schatten. De column bevat geen journalistiek ontoelaatbare kwalificatie of vergelijking. De Raad voor de Journalistiek heeft de bezwaren van Slewe tegen een column op de website van de Volkskrant van 8 augustus 2014 niet behandeld, omdat de klacht tegen deze publicatie niet tijdig is ingediend.

Op één onderdeel na heeft Hart van Nederland (SBS6) journalistiek zorgvuldig gehandeld in het item “Graffraude”. Er bestond voldoende aanleiding om over klagers te berichten op de wijze zoals is gedaan. Niet is gebleken dat de berichtgeving niet-waarheidsgetrouw of tendentieus was. Van een onevenredige aantasting van de privacy van klagers is geen sprake. Hart van Nederland heeft echter op journalistiek onzorgvuldige wijze wederhoor toegepast door niet de reactie te verwerken die door P. Bart en Uitvaartzorg Memoriam Walcheren (klagers) was verstrekt. De Raad doet de aanbeveling aan Hart van Nederland om deze conclusie ruimhartig te publiceren.

J. Wester en NRC Handelsblad hebben in de artikelen “’Arrogantie’ nekte ggz-instelling” en “Opeens waren ze blut bij de Riagg” op journalistiek zorgvuldige wijze bericht over het faillissement van de Riagg Rijnmond en de mogelijke rol van J.F. Lamé (klager) als voormalig bestuurder van de Riagg. In de artikelen is duidelijk tot uitdrukking gebracht dat diverse partijen van mening verschillen over het antwoord op de vraag hoe de Riagg failliet kon gaan. Daarbij is voldoende ruimte geboden aan de visie van klager. Wester is nauwgezet en controleerbaar te werk gegaan, en hij heeft op faire wijze wederhoor toegepast. Ook bij de afhandeling van de klacht heeft de krant niet journalistiek onzorgvuldig gehandeld.

NRC Handelsblad heeft in het artikel “Hoogleraar beticht dichter” op zorgvuldige wijze aandacht besteed aan een aangifte tegen X (klager). Aangezien het bericht van feitelijke aard is, behoefde de krant geen wederhoor toe te passen. Bovendien is niet aannemelijk geworden dat de berichtgeving niet waarheidsgetrouw is. Ook bij de afhandeling van de klacht heeft de krant niet onzorgvuldig gehandeld.

R. Vorkink en RTV Oost hebben met de publicatie van het artikel “OM stopt onderzoek naar corruptie door oud-wethouder Koomen van Enschede” journalistiek zorgvuldig gehandeld. Zij mochten vermelden waar het onderzoek over ging en de achtergronden van de zaak belichten op de wijze zoals zij hebben gedaan. De privacy van Koomen (klaagster) is niet onnodig geschaad. De Raad voor de Journalistiek heeft de bezwaren van Koomen tegen berichtgeving van 27 maart 2013 tot en met 29 maart 2014 niet behandeld, omdat de klacht op deze onderdelen niet tijdig is ingediend.

L. Harskamp heeft geklaagd over een uitzending van EénVandaag waarin aandacht is besteed aan vrouwen in de game-industrie. In dat verband is bericht over de beweging GamerGate. Volgens de Raad voor de Journalistiek heeft klager geen rechtstreeks belang bij de zaak. Daarom is de klacht niet inhoudelijk behandeld.