Conclusies

De Raad voor de Journalistiek ziet geen aanleiding om de conclusie RvdJ 2019/1 over een klacht van T. Herrema tegen de hoofdredacteur van Almere DEZE WEEK en Rodi Media B.V. (verzoekers) te herzien. De herzieningsprocedure staat alleen open voor media en journalisten die niet slechts formeel maar ‘daadwerkelijk’ in de zin van ‘effectief’ op de klacht hebben gereageerd. Verzoekers hebben dat echter niet gedaan.

Omdat Het Parool niet meedoet aan de procedure van de Raad voor de Journalistiek, heeft de Raad een klacht tegen D. van Unen en Het Parool over het artikel “Commissie onderzoekt misbruik Castrum Peregrini” niet inhoudelijk behandeld. De Raad gaat in deze situatie alleen tot behandeling van de klacht over in het bijzondere geval dat deze van algemene strekking of principieel belang is. Daarvan is hier niet gebleken.

De Raad voor de Journalistiek ziet geen aanleiding om een conclusie over een klacht van Stichting Pensioenbehoud tegen De Telegraaf (RvdJ 2019/6) te herzien. Verzoekster maakt bezwaar tegen de afwegingen die de Raad in zijn conclusie heeft gemaakt, maar heeft niet aannemelijk gemaakt dat de conclusie van de Raad is gebaseerd op onjuiste constateringen. Dat verzoekster zich niet kan vinden in de overwegingen en het oordeel van de Raad, is onvoldoende om een verzoek tot herziening te honoreren.

H. Bijleveld en de Leeuwarder Courant hebben in een reeks artikelen over de Friesche Jacht Centrale op journalistiek zorgvuldige wijze over klager bericht. Waar nodig is wederhoor toegepast. Niet is gebleken dat de artikelen relevante feitelijke onjuistheden bevatten. Van een nodeloos grievende toonzetting is geen sprake. Er bestaat geen aanleiding voor de conclusie dat de berichtgeving niet-waarheidsgetrouw of tendentieus is. De vermelding van de achternaam van klager was journalistiek relevant en zijn belangen zijn niet onevenredig geschaad.

C. van Zwol en NRC Handelsblad hebben op journalistiek onzorgvuldige wijze aandacht besteed aan de door Shooting Star Filmcompany (klaagster) geproduceerde film ‘De Dirigent’. Een recensent is vrij om zijn mening te geven over gebeurtenissen en personen, en die mening mag ‘shock, disturb and offend’. Als uitgangspunt dient dat een recensent kennisneemt van het hele product dat hij beoordeelt. Niettemin kunnen zich bijzondere omstandigheden voordoen, waardoor dat niet mogelijk is. In dat geval doet hij er goed aan om zich ten minste ervan te vergewissen of hij een relevant onderdeel heeft gemist. Van Zwol heeft dat niet gedaan. Verder geldt dat recensies geen wezenlijke onjuistheden mogen bevatten. Als de recensent een aantoonbare fout maakt dan loopt hij het risico dat zijn handelen als onzorgvuldig kan worden aangeduid. Dit geldt te meer als de onjuiste of onvolledige opmerking betrekking heeft op het deel van het product waarvan hij niet heeft kennis genomen. Van Zwol en NRC hebben een recensie gepubliceerd die in ieder geval één feitelijke onjuistheid bevatte als gevolg van het feit dat Van Zwol het begin van de film had gemist. Deze omissie is versterkt doordat juist de foute opmerking de opmaat geeft van een verder negatieve toonzetting. Hierna had het op de weg van Van Zwol en NRC gelegen om over te gaan tot een ruimhartige rectificatie, waarin de handelwijze van Van Zwol voor de lezer inzichtelijk was gemaakt. Dat is echter niet gebeurd. De Raad voor de Journalistiek doet de aanbeveling aan NRC Handelsblad om deze conclusie ruimhartig te publiceren.

J. Dohmen en NRC Handelsblad hebben in het artikel “Ook in Nederland hielden bisschoppen en kardinalen misbruik in stand” aandacht besteed aan misbruik in de katholieke kerk. Ten aanzien van haar klacht tegen dit artikel kan Stichting Sint Jan voor eerlijk proces (klaagster) niet als rechtstreeks belanghebbende worden beschouwd, zodat de Raad die klacht niet inhoudelijk heeft behandeld. Verder vindt de Raad dat NRC Handelsblad de klacht op journalistiek zorgvuldige wijze heeft afgehandeld.

F. Ruber en L1 hebben in een aflevering van het radioprogramma Cultuurcafé een reportage uitgezonden met de titel “Was de liquidatie van onderduiker Salomon Walvis terecht of niet?”. Zij hebben daarbij niet journalistiek onzorgvuldig gehandeld jegens de heer drs. G.P. van der Vorst  en mevrouw drs. B.B. Yazar-Walvis (klagers). Er is geen sprake van een gewijzigde opzet van de reportage waarbij ten aanzien van Van der Vorst als geïnterviewde journalistieke normen zijn overschreden en evenmin van afspraken met hem die niet zijn nagekomen. Niet is gebleken dat een incident is uitgelokt om nieuws te creëren. Verder vindt de Raad dat voldoende onderscheid is gemaakt tussen feiten, beweringen en meningen. Het beginsel van hoor en wederhoor is niet geschonden. Er is verslag gedaan van de discussie naar aanleiding van de voorgenomen rehabilitatie van Salomon Walvis. Het is journalistiek relevant dat daarbij ook aandacht is besteed aan de rondgaande beschuldigingen aan diens adres, waarbij de verschillende standpunten genuanceerd zijn belicht. Het stond Ruber en L1 vrij om zonder voorafgaand nader onderzoek alle aspecten van de kwestie aan de orde te stellen. Hoewel de Raad zich kan voorstellen dat Yazar-Walvis als nabestaande onaangenaam door de reportage is getroffen, is de berichtgeving niet van zodanige aard dat haar belangen daarmee onevenredig zijn geschaad.

De Raad voor de Journalistiek ziet geen aanleiding om de conclusie RvdJ 2018/46 over een klacht van E.G.J. van Wieren, Noorderveste B.V. en V.O.F. Makelaardij Van Wieren tegen W. Groeneveld, Sikkom.nl en NDC mediagroep B.V. (verzoekers) te herzien. Verzoekers maken bezwaar tegen de afwegingen die de Raad in zijn conclusie heeft gemaakt, maar hebben niet aannemelijk gemaakt dat de Raad zijn conclusie op basis van onjuiste constateringen heeft genomen. Dat verzoekers zich niet kunnen vinden in de overwegingen en het oordeel van de Raad, is onvoldoende om een verzoek tot herziening te honoreren.

Joop.bnnvara.nl heeft journalistiek onzorgvuldig gehandeld door in het artikel “Oud-kandidaat-raadslid VVD Almere bedreigt Marokkaanse-Nederlanders” te vermelden dat het betreffende oud-kandidaat-raadslid (een van de klagers) “Marokkaanse-Nederlanders met de dood [heeft] bedreigd”. Het staat een journalist vrij over een bepaald feit zijn mening te verkondigen, maar die vrijheid is niet onbegrensd. Een grondslag voor deze zeer ernstige beschuldiging valt niet te ontlenen aan het Facebook-bericht van de betrokken persoon.
Verder was de handelwijze van Joop.bnnvara.nl zorgvuldig. Het artikel bestaat voor een groot deel uit de feitelijke weergave van (citaten uit) een aantal berichten. Voorts mag een artikel in de kop scherp worden aangezet. Het toepassen van wederhoor was in dit geval niet nodig. Ten slotte is het in de gegeven omstandigheden journalistiek toelaatbaar dat de betrokken persoon als publiek figuur is aangemerkt en zijn naam in het artikel is vermeld.
Voor zover de klacht is ingediend door een stichting van de betrokken persoon is deze – vanwege het ontbreken van een rechtstreeks belang – niet inhoudelijk behandeld. Voor zover de klacht is gericht tegen R.J. Konrad heeft deze geen betrekking op een ‘journalistieke gedraging’, zodat de Raad niet bevoegd is daarover te oordelen.
De Raad voor de Journalistiek doet de aanbeveling aan Joop.nl om deze conclusie ruimhartig te publiceren.

Boevennieuws.pro heeft in het artikel “De Judassen van de Utrechtse onderwereld” op tendentieuze wijze bericht over klager. Ook als een journalist terecht zijn bronnen beschermt en deze vertrouwelijk behandelt, dan nog dient hij in zijn berichtgeving voldoende inzicht te geven in het verrichte journalistieke onderzoek en het beschikbare bronnenmateriaal. Boevennieuws.pro heeft dit echter niet gedaan en daardoor journalistiek onzorgvuldig gehandeld.
Verder is niet aannemelijk dat klager in de publicatie voor het grote publiek identificeerbaar is. Het was daarom niet nodig om wederhoor toe te passen. Op deze punten was de handelwijze van Boevennieuws.pro zorgvuldig.
De Raad voor de Journalistiek doet de aanbeveling aan Boevennieuws.nl om deze conclusie ruimhartig te publiceren.